„Popol Vuh: Księga Rady Narodu Quiché”

Popol Vuh, Oriente by Cuilomerto. Źródło: Wikimedia

O "Popol Vuh" i jej przekładach słów parę

„»Popol Vuh« – »Księga Rady« jest poetycką opowieścią przywołującą tradycje kosmogeniczne, mitologiczne i historyczne narodu Quiché, Indian Majów z Gwatemali. Dzieło to uznane jest za szczytowe osiągnięcie literackie Indian amerykańskich.

Jest jednocześnie cennym, gdyż jednym z niewielu pozostałych, dokumentem historycznym ludów Gwatemali i Meksyku”*.

Księga ta została napisana prawdopodobnie pomiędzy 1554 a 1558 rokiem przez jednego lub więcej autorów – Indian Quiché. Jest zapisaną w języku quiché w transkrypcji łacińskiej kompilacją zebranych i opracowanych literacko tradycji ustnych narodu.

Księgę tę odkrył, podczas pełnienia obowiązków proboszcza w Santo Tomas Chuila (Chichicastenango) w latach 1701-1703, ksiądz Francisco Ximenez. Dokonał on transkrypcji dzieła i przetłumaczył je na język hiszpański, dając mu tytuł „Empiezan las historia del orogen de los indios de esta provincia de Guatemala”. Jego praca zawiera tekst księgi w języku quiché i języku hiszpańskim. Oryginał Ximenez prawdopodobnie zwrócił Indianom.

Księga długi czas przeleżała w archiwach kościelnych i została po raz pierwszy opublikowana dopiero w 1856 roku, w Wiedniu, przez Carla Scherzerera. Wydanie to zawierało tekst w języku quiché i pierwszą wersję tłumaczenia Ximeneza.

Kolejnego wydania, zawierającego tekst w języku quiché i po francusku oraz obszerne komentarze i przypisy filologiczne, doczekała się „Popol Vuh” w 1961 roku w Paryżu. Autorem przekładu na język francuski był Etienne Brasseur de Bourbourg, który dokonał go w oparciu o oryginalne teksty w języku quiché.

Pierwszy przekład polski powstał na podstawie tłumaczenia dokonanego przez Adriana Recinosa, które zostało wydane w Meksyku w 1947 roku. Tłumaczenie to było uznawane za najlepszy i najwierniejszy przekład rękopisu z Chichicastenango.

Obecnie pojawiło się nowe polskie wydanie „Popol Vuh”, na postawie tłumaczenia dokonanego przez Denisa Teddlocka – profesora antropologii i literatury angielskiej ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, a wydanego po raz pierwszy w 1985 roku, pod tytułem: „Popol Vuh: The Definitive Edition Of The Mayan Book”. Polskie wydanie (2007), w tłumaczeniu Izabeli Szybilskiej, nosi tytuł „Popol Vuh: Księga Majów o początkach życia oraz chwale bogów i władców”.

Popol Vuh

---
* Elżbieta Siarkiewicz, wstęp, w: „Popol Vuh: Księga Rady Narodu Quiché”, przeł. z hiszpańskiego przekładu „Popol Vuh” Adriana Racinosa Krystyna Czarnocka i Carlos Marrodán Casas, wyd. PIW, 1980, s. 5.