Liao Yiwu "Bóg jest czerwony"

Miao girl by Sung Ming Whang

Po czerwonych ścieżkach

„Każda grudka ziemi pod mymi stopami była czerwona
i lśniła w bladym zimowym słońcu jakby była nasiąknięta krwią”*.

Chiny to konfucjanizm, taoizm, buddyzm, kadzidełka, domowe ołtarzyki i… komunizm (taaak, on również jest swego rodzaju kultem). To chyba pierwsze skojarzenia, które przychodzą do głowy kiedy myślimy o religiach w Chinach. I wydaje się, że obraz kościoła zupełnie nie pasuje do tego ogromnego kraju. A jednak świątyń chrześcijańskich jest tam wiele.

Chrześcijaństwo pojawiło się w Chinach dość wcześnie, prawdopodobnie już w VII wieku, a być może – na co wskazują najnowsze odkrycia archeologiczne – już w wieku II. Obecnie mieszka tam  ok. siedemdziesięciu milionów praktykujących chrześcijan.

Od 2004 roku Liao Yiwu, ukrywając się przed agentami bezpieczeństwa, wędrował po Junnanie, rozmawiał i poznawał chińskich wyznawców tej religii. Rejestrował wszystkie rozmowy, by po latach zebrać je i opublikować w jednym zbiorze.

 Zainteresował się tematem, kiedy poznał lekarza, który zrezygnował z intratnej posady na akademii medycznej, przywdział szaty wędrowca i jeździł po ubogich wsiach, gdzie leczył ludzi i głosił ewangelię. To brzmi, zresztą podobnie jak pozostałe historie spisane i opowiedziane w tej książce, jak legendarne opowieści o początkach chrześcijaństwa w ogóle.  Czytając odnosimy wrażenie, że znaleźliśmy się w starożytnym Rzymie, gdzie pierwsi chrześcijanie modlą się i odprawiają uroczystości religijne w jaskiniach ukrywając się przed prześladowaniami; gdzie odmawiając wyrzeczenia się wiary giną na arenach bądź płoną ukrzyżowani. Są to historie pełne krwi i przemocy, która dotykała chińskich chrześcijan już od zarania."Okrężna górska ścieżka w prowincji Junnan jest czerwona, ponieważ przez wiele lat nasiąkała krwią"** - pisze Liao Yiwu. Są to też opowieści o miłości i poświęceniu, o wierze tak głębokiej i czystej, że chyba przekracza ona granice wyobraźni współczesnego człowieka Zachodu.

Św. Maria Amandyna w stacji misyjnej w Taiyuan
Źródło: Wikipedia

Giną w Chinach pojedynczy misjonarze oskarżani przez miejscową ludność o wszelkie dotykające ich nieszczęścia, jak ten z opowieści pewnego Tybetańczyka, którego złożono w ofierze by przebłagać przodków za odejście od wiary i sprowadzić deszcz. Ponoć z przeciętej tętnicy trysnęła, nie krew, a mleko, które spłynęło ze wzgórz do wsi i ziemia się odrodziła.

Wielkie fale nienawiści i przemocy dotykają też ogółu wyznawców, jak ta podczas powstania bokserów pod koniec  XVIII wieku, gdy wymordowano misjonarzy i wielu wiernych, a ocaleli musieli się ukrywać przed gniewem podburzonego tłumu.

Kolejne prześladowania dotknęły chrześcijan, gdy do władzy doszła partia komunistyczna –  wszystkie religie uznano za „opium dla mas”, szczególnie zaś te, które przywędrowały z Zachodu i były traktowane jako broń wrogich imperialistycznych  sił, zamachem na niezawisłość Chińskiej Republiki. Po rewolucji kulturalnej represje nieco zelżały i partia zezwoliła na ponowne otwarcie kościołów, ale… są to kościoły podlegające władzy państwowej a nie Watykanowi. Dlatego też wielu wiernych odmawia przynależności do nich i gromadzą się w tzw. kościołach domowych, które nadal są celem specjalnej „troski” służb bezpieczeństwa kraju, a ich członkowie są prześladowani i więzieni.

 

Bai. Łowienie ryb z kormoranami. Źródło: Wikipedia

Liao Yiwu stworzył kolejną świetną opowieść o świecie ludzi skrytych nieco przed wzrokiem świata, nie tylko o chrześcijanach  – wielu wyznawców to członkowie mniejszości narodowych: ludów Miao, Bai czy Yi. W tle krwawej historii religii pojawiają się obrazy z życia ludzi egzystujących na obrzeżach cywilizacji, tak, jak ich przodkowie wiele lat temu.

Wszystkie wywiady są niezwykle ciekawe, niekiedy opowiadane historie zapierają dech w piersi. Zgrupowanie ich zgodnie z jednym tematem ma swoje plusy i minusy; z jednej strony otrzymujemy wyczerpujący obraz historii chrześcijan w Chinach w ostatnim okresie, z drugiej – powtarzalność pewnych zdarzeń i zachowań jest nieco monotonna. Niemniej jednak jest to niewątpliwie pozycja godna polecenia.

Liao Yiwu„Bóg jest czerwony”

- - -
* Liao Yiwu, „Bóg jest czerwony: Opowieść o tym, jak chrześcijaństwo przetrwało i rozkwitło w komunistycznych Chinach”, z ang. przekładu Wenguang Huanga przełożyła Barbara Gadomska, Czarne, 2014, s.13.

** Tamże,  s.19.