Oser "Niewidoczny Tybet"

Cretit Line: Art es Anna

Zapadający się „Dach Świata”

„Kraina Śniegu”, „Dach Świata”, te nazwy oddają chyba doskonale odczucia większości ludzi, kiedy myślą o Tybecie. Tajemnice życia, Yeti, łagodni lamowie w czerwonych szatach kręcący modlitewnymi młynkami, stare kobiety zapalające maślane lampki, powiewające na wietrze różnobarwne proporce… po prostu kraina baśni. Aż wierzyć się nie chce, że w tym baśniowym kręgu rozgrywają się dramaty równie okrutne i krwawe jak na całym świecie. Nie chce się wierzyć i gdzieś w głębi duszy rodzi się bunt a dłonie same się wyciągają chcąc to zatrzymać, ocalić jedną z ostatnich oaz ludzkiej duchowości od zagłady.

Oser pisze po chińsku - dorastała w czasach rewolucji kulturalnej i została pozbawiona możliwości nauki własnego języka, podobnie jak wielu innych pisarzy i intelektualistów tybetańskich. Ma to jeden jedyny plus… może przemawiać do szerokich mas społeczeństwa Chińczyków. I nawet jeśli jej głos jest kroplą w morzu politycznych machinacji to… jest. I mimo ustawicznych prób zamknięcia jej i jej podobnym ust – metodami rodem z maoistowskiego horroru – dociera i znajduje odbicie w całym współczesnym świecie.

Credit Line: Jose Mesa

Autorka opowiada o współczesnym Tybecie zagarniętym przez Chiny usilnie starające się wtłoczyć go we własne ramy, narzucić mu własne wizje i potrzeby – relacje obejmują okres od 1999 roku do połowy roku 2013. Jej książka to właściwie luźne zapiski, meldunki z pojedynczych wydarzeń, refleksje  na temat tego, co się w Tybecie dzieje i jak odbierają to jego mieszkańcy.  To fragmenty wpisów z blogów i forów, które dziwnym trafem znikają z ekranów niemal natychmiast po ich opublikowaniu. Ta książka jest głosem Tybetu - mówiącego, że nadal istnieje i wołającego o pomoc.
 
Poznajemy krainę sześciu tysięcy klasztorów, w której pozostało ich jedynie dziewięć; ludzi pozbawianych prawa do wiary i własnych przekonań; tych, którym każe się deptać i plwać na najświętsze symbole; tych, którzy przygotowani do życia w pokoju i niekrzywdzenia żadnej żywej istoty są malowani przed światem w barwach terrorystów, więzieni, torturowani i poddawani reedukacji – tak, czasy Mao w Tybecie trwają nadal! Tybetanka mówi o Potali – zimowym pałacu dalajlamów zniszczonym podczas rewolucji kulturalnej, odrestaurowanym byle jak i zadeptywanym przez tłumy turystów. Opowiada o rabunkowej gospodarce bogactw mineralnych, znikających z powierzchni lasach, zatruwanych wodach i katastrofach ekologicznych spowodowanych zlekceważeniem podstawowych zasad zachowania bezpieczeństwa. Przedstawia kulisy zalewania Tybetu przez ludność obcego pochodzenia, której ilość obecnie przewyższa znacznie ilość rodzimych mieszkańców,  sinizacji, prześladowaniach kultury i wiary. Ukazuje Tybet walczący o zachowanie własnej odrębności kulturowej i językowej; o pokojowych protestach Tybetańczyków tłumionych przez uzbrojone brygady Chińczyków.  Donosi, że doprowadzeni do ostateczności i niemający innej formy wyrażenia sprzeciwu ludzie dokonują samospaleń i że fala tych aktów gwałtownie narasta. Dla wyznawców buddyzmu tybetańskiego jest to najwyższą formą poświęcenia, gdyż dokonujący samozniszczenia człowiek przerywa karmiczne koło i skazuje się na ponowny początek żmudnej drogi ku oświeceniu.

Credit Line: Thomas Hawk

To niezwykle przygnębiająca lektura – widzimy piękno myśli i ducha, które obumiera powoli przytłoczone przyziemnymi potrzebami, nie, zachciankami cywilizacji.

Tym, którzy nie lubią czytać wstępów polecam rozpoczynający tę kronikę  smutku esej Wang Lixionga – w moim odczuciu jest niezwykle ważny, pięknie napisany i sam w sobie zasługuje na osobne omówienie.

Na zakończenie oddam głos Oser:

„Po protestach w 2008 roku władze uznały po prostu, że przyszła »stabilizacja« Tybetu wymaga całkowitego wyrugowania pisanego i mówionego tybetańskiego z systemu oświaty.

Nie żyjemy jednak w świecie sprzed kilkuset lat, w którym hiszpańscy najeźdźcy mogli wymazać język i pismo Majów. Nie żyjemy też w świecie sprzed lat kilkudziesięciu, gdy w imię rewolucji kulturalnej zakazano nauczania tybetańskiego w całym kraju, odbierając ludziom takim jak ja znajomość ojczystego języka. Żyjemy za to w świecie, w którym w obronie mowy ojców spaliła się dziewiętnastoletnia dziewczyna. I ten płomień nie przestanie parzyć”*.

Credit Line: Dario Jacopo Lagana

Obyś miała rację, Oser, obyś miała rację. Sercem i duszą jestem z Tobą. Podobnie jak wielu, wielu ludzi na całym świecie. To tylko rządy milczą. Ekonomia wygrywa z człowieczeństwem i, co gorsza, z rozumem. Czy ockniemy się dopiero wtedy, gdy nie będzie już czego ratować, by ze smutkiem skonstatować, że z powierzchni ziemi zginęła kolejna kultura? Mam nadzieję, że jednak nie…

Oser "Niewidoczny Tybet"

- - -
* Oser, „Niewidoczny Tybet”, przeł. Adam Kozieł, Wydawnictwo Akademickie „Dialog”, 2013, s. 278.